Το μυθιστόρημα αυτό είναι το ειρωνικό, πικρό, απομαγεμένο πορτρέτο ενός ανθρώπου του καιρού μας. Ένας τριαντάρης κινείται στα τυφλά ανάμεσα σε περιστασιακές ευτελείς δουλειές, ανάμεσα σε σχέσεις και γνωριμίες όπου οι ανθρώπινοι δεσμοί είναι εφήμεροι, ξεφτισμένοι. Η συνάντησή του με μια ανήσυχη και ευαίσθητη κοπέλα, που άλλοτε στέκεται στο πλευρό του κι άλλοτε εξαφανίζεται, αλλά και οι παραληρηματικές περιπλανήσεις ενός φίλου του κατεστραμμένου από το αλκοόλ φαίνεται πως κατακάθονται στη μοναξιά του και υποδαυλίζουν την επιθυμία του για μια επιλογή, για μια ζωτική ανάσα. Εκείνος όμως ξέρει ότι ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που ηττώνται, όχι μόνο λόγω της αδυναμίας του να πάρει τη ζωή στα χέρια του, αλλά και λόγω μιας σκοτεινής απέχθειας απέναντι σε κάθε νίκη. Η πόλη που τον υποδέχεται είναι μια Ρώμη αφιλόξενη, επιβλητική, αχανής και αδιάφορη, αλλά παρ´ όλα αυτά πρόθυμη να παραχωρήσει σε κάθε εξόριστο, σε κάθε πλάνητα, μια ζώνη προστατευτικού μισοσκόταδου, ούτε φιλική ούτε και μητρική, αλλά μάλλον περιπαικτικά συνένοχη. Το κύριο χάρισμα του μυθιστορήματος αυτού είναι ότι φώτισε με απελπιστική σαφήνεια τη σχέση ανάμεσα σ´ έναν άνθρωπο και μια πόλη, με άλλα λόγια τη σχέση ανάμεσα στο πλήθος και τη μοναξιά.
NATALIA GINZBURG
